همه چيز درباره ارتودنسي!
اُرتودُنسي (به انگليسي: Orthodontics) يكي از رشته‌هاي تخصصي دندانپزشكي است. اين كلمه مركب است از دو واژهٔ لاتين «ارتو» به معناي «راست» و «درست»، و «ادوس» يا مشتق آن «دنس» به معناي «دندان». ارتودنسي يكي از مهمترين رشته‌هاي تخصصي دندانپزشكي است. همچنين اولين تخصص معرفي‌شده در دندانپزشكي مي‌باشد.
كار ارتودنسي بيشتر تصحيح مال اكلوژن يا جفت‌شدن نامناسب دندان‌هاست. اين امر مي‌تواند ناشي از موقعيت نادرست دندان‌ها يا دو فك نسبت به هم باشد، يا ممكن است درجاتي از هر دو مشكل در يك فرد موجود باشد. درمان‌هاي ارتودنسي ممكن است تنها بر تصحيح موقعيت دندان‌ها يا تغيير الگو و جهت رشد دو فك (درمان‌هاي ارتوپديك) متمركز باشد. از جنبهٔ ديگر مي‌توان درمان‌هاي ارتودنسي را به درمان با دستگاه‌هاي ثابت و متحرك تقسيم كرد. دستگاه‌هاي ثابت دستگاه‌هايي هستند كه در طول درمان نيازي به خارج نمودن آنها از دهان توسط بيمار وجود ندارد و اجزاي اصلي تشكيل‌دهندهٔ آنها براكت و سيم مي‌باشد. براكت‌ها همان اجزاي كوچكي هستند كه توسط چسب خاصي به دندان چسبانده مي‌شوند. در بين مردم از اصطلاح سيم‌كشي يا سيم‌بستن دندان هم براي اشاره به اين عمل استفاده مي‌شود. دستگاه‌هاي متحرك انواعي هستند كه بيمار مي‌تواند در طول درمان آنها را از دهانش خارج كند، البته گاهي اين خارج نمودن ممكن است بنا بر تجويز ارتودنتيست محدود به زمان‌هاي كوتاهي مانند زمان غذاخوردن يا مسواك‌زدن باشد. اين نوع دستگاه‌ها در بين مردم به «پلاك» مشهورند.
زمان مناسب ارتودنسي:
زمان مناسب براي شروع درمان ارتودنسي بستگي به نوع ناهنجاري دارد؛ در مورد بيماراني كه مشكلات اسكلتي دارند، به‌عنوان مثال فك بالاي آنها جلوتر از موقعيت طبيعي است يا برعكس فك پايين‌شان عقب‌تر از موقعيت مناسب خود قرار گرفته، بهترين زمان براي شروع درمان، سال‌هاي قبل از بلوغ است چون مي‌توان از رشد كودكان و نوجوانان براي درمان اين ناهنجاري‌ها استفاده كرد، بنابراين حوالي سن ۹سالگي براي دختر خانم‌ها و حوالي سن ۱۱سالگي براي پسرها توصيه مي‌شود. در مورد مشكلاتي كه صرفاً مربوط به دندان‌ها مي‌شود محدوديت سني وجود نداشته ولي زمان طلايي براي درمان حوالي ۱۲سالگي است. بر اساس توصيه انجمن دندانپزشكان آمريكا (ADA) بهترين سن ويزيت جهت دندانپزشك عمومي مقارن با رويش دندانهاي شيري يعني حدود ۷ سال اول تولد مي‌باشد.
اگر ناهنجاري ها مربوط به استخوان فك باشد و تا قبل از بلوغ تشخيص داده نشود، بيمار ممكن است نياز به جراحي فك پيدا كند. بنابراين تشخيص به موقع (محدوده سني 6 تا 10 سالگي) مي‌تواند باعث جلوگيري از جراحي فك و صورت، و تامين زيبايي در سن بالاتر مي شود. با اين حال براي ارتودنسي محدوديت زماني معمولاً وجود ندارد و تا زماني كه دندان در دهان سالم است مي توان اين درمان را انجام داد؛ ولي هرچه سن كمتر باشد بهتر است.
آيا كانديد مناسب ارتودنسي هستم؟
زماني كه فرد داراي مشكلاتي مانند نامرتبي دندان‌ها، نبود دندان يا وجود فاصله بين دندان‌ها، داشتن دندان اضافي، زاويه و چرخش دندان‌ها يا مشكلاتي از قبيل جلو يا عقب بودن فك‌ها نسبت به جمجمه باشد كه تمامي اين موارد توسط متخصص ارتودنسي تشخيص داده مي‌شود، شخص كانديد انجام درمان ارتودنسي مي‌باشد.
قبل از شروع هرگونه درمان ارتودنسي، دندانپزشك شما بايد از عدم وجود هرگونه پوسيدگي يا مشكلات لثه نظير التهاب يا تحليل مطمئن شود. در صورت وجود هرگونه پوسيدگي يا مشكلات لثه بهتر است ابتدا طرح درمان ارتودنسي شما توسط متخصص ارتودنسي مشخص گردد و سپس اقدام به ترميم دندان‌ها نمائيد. دليل اين امر اين است كه ممكن است بعضي از دندانهاي پوسيده يا مشكل‌دار در طرح درمان ارتودنسي كشيده شوند و شما نياز به صرف هزينه براي ترميم آنها نداشته باشيد.
متخصص ارتودنسي
ارتودنسي در بسياري از كشورهاي دنيا با تفاوتهايي آموزش داده مي‌شود. در ايران يك دندانپزشك پس از ۶ سال تحصيل دندانپزشكي و اخذ مدرك دكتراي عمومي دندانپزشكي مي‌تواند در آزمون پذيرش دستيار (رزيدنت) تخصصي دندانپزشكي شركت كند و در صورت قبولي وارد اين دورهٔ تخصصي شود. طول دورهٔ رسمي تخصص ارتودنسي در ايران ۳ سال است.
ارتودنسي در واقع يكي از شاخه‌هاي تخصصي دندانپزشكي است كه براي زيباتر شدن صورت و دندان‌ها و بهبود عملكرد آنها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. كجي دندان‌ها، اوربايت و آندربايت(جلوتر بودن بيش از اندازه دندانهاي بالا يا پايين)، كراس بايت، شلوغي دندان‌ها و اختلال‌هاي مربوط به فك از مشكلاتي است كه توسط متخصصان ارتودنسي درمان مي‌شود. با اينكه دندانپزشكان عمومي هم مي‌توانند ارتودنسي انجام دهند، اما دانش و تجربه كافي در اين زمينه ندارند.
در ايران متخصصين مورد تأييد وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشكي، كلمه متخصص را در مهر طبابت خود قيد مي‌كنند كه با جستجو در اطلاعات پزشكان در درگاه سازمان نظام پزشكي قابل بررسي است.
انواع دستگاه‌هاي ارتودنسي
در يك دسته‌بندي كلي ارتودنسي در ۶ نوع انجام مي‌شود
ارتودنسي متحرك
ارتودنسي ثابت
ارتودنسي با استفاده از براكت‌هاي فلزي
ارتودنسي با براكت‌هاي همرنگ دندان
ارتودنسي برايكت‌هاي فلزي يا سراميكي بدون الاستيك
ارتودنسي از پشت دندان يا سيستم لينگوال
ارتودنسي شفاف يا Invisalign
البته نوع ديگري از ارتودنسي به نام ارتودنسي سريع نيز وجود دارد كه در درمان‌هاي رايج استفاده نمي‌شود و به همين خاطر در اين دسته‌بندي گنجانده نمي‌شود.
مهم ترين اجزاي ارتودنسي
براكت ها :براكت ها در واقع عامل ارتباطي بين سيم ارتودنسي و سيستم دنداني بيمار هستند. اين وسايل از جنس فلز و يا مواد سراميكي همرنگ دندان بوده و بر روي تك تك دندان هايي كه ارتودنتيست مي خواهد آن ها را حركت دهد. توسط ماده چسبنده ظريفي نصب مي شوند.
بندهاي فلزي :حلقه هاي فلزي كه در اكثر مواقع دور دندان آسياي بزرگ قرار مي گيرد و ارتودنتيست سيم را در داخل كانال ويژه اي كه روي اين حلقه نصب است قرار مي دهد. اين حلقه فلزي توسط يك ماده خاص به دندان چسبيده و محكم مي شود.
سيم ارتودنسي
قلاب هاي الاستيكي و بندهاي لاستيكي
ليگاچر .
يافته هاي علمي
1) در گذشته عقيده بر اين بود كه براي پيشگيري از بهم ريختگي دندان هاي جلويي (قدامي) فك پايين، بعد از اتمام ارتودنسي، دندان هاي عقل پايين كشيده شود. ولي امروزه مشخص شده كه حضور يا عدم حضور دندان عقل عامل اصلي بهم ريختگي در دندان هاي قدامي فك پايين نيستند.
2) مكيدن انگشت و پستانك پس از سن 4 سالگي، موجب بروز بيماري هاي دهان و دندان از جمله پوسيدگي زودرس دندان ها و بي نظمي در قوس دندان ها مي شود.
[ بازدید : 95 ] [ امتیاز : 1 ] [ نظر شما : ]
